TANZANIA YAIMARIKA VIWANGO VYA UTAWALA WA SHERIA DUNIANI 2024

TANZANIA

Tanzania imepiga hatua kubwa katika Kigezo cha Sheria cha Mradi wa Haki Duniani wa 2024 (WJP) na kupanda kwa nafasi mbili katika viwango vya kimataifa vilivyotolewa mwezi Oktoba 2024.

Mwaka 2024 Tanzania imeorodheshwa ya 96 kati ya nchi na mamlaka 142, kutoka nafasi ya 98 mwaka 2023, ambayo ilichunguza nchi 140 duniani kote. 

Katika  nchi za Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara, Tanzania imeorodheshwa ya 11 kati ya mataifa 34 yaliyofanyiwa utafiti, ikiimarika kutoka nafasi ya 12 ya mwaka 2023

Alama ya jumla ya Tanzania ni 0.47, chini kidogo ya wastani wa kimataifa wa 0.50. Alama iko kwenye mizani ya 0 hadi 1, ambapo 0.00 inawakilisha ufuasi dhaifu zaidi wa sheria na 1.00 inawakilisha nguvu zaidi. Alama ya nchi inaonesha maendeleo makubwa ambapo bado kuna nafasi ya kuboreshwa. 

Kielezo cha Sheria ya WJP ya 2024 huainisha nchi kulingana na Pato lao la Jumla la Kitaifa  kwa kila mtu, kama inavyofafanuliwa na Benki ya Dunia.

Kulingana na Afisa Mkuu wa Utafiti wa WJP, Dk Alejandro Ponce, ametoa sababu za Tanzania kupiga hatua hizi ambazo ni :-

 

1.    Utawala wa sheria unasalia kuwa nguzo ya msingi ya amani, haki, haki za binadamu, demokrasia na maendeleo endelevu.

 

Kielezo cha Utawala wa Sheria hutathmini nchi kwa kuzingatia mambo manane, ambayo ni vipengele muhimu vya utawala wa sheria. Hizi ni pamoja na - vikwazo kwa mamlaka ya serikali, ukosefu wa rushwa, serikali wazi, haki za kimsingi, utulivu na usalama, utekelezaji wa udhibiti, haki ya kiraia na haki ya jinai. 

2.      Tanzania ilifanya vyema hasa katika mpangilio na kipengele cha usalama, kwa kupata pointi 0.70. Nchi pia ilifanya vyema katika vikwazo kwa mamlaka ya serikali (pointi 0.50) na haki ya raia (pointi 0.48). 

Utaratibu na kipengele cha usalama hutathmini kiwango ambacho serikali inahakikisha usalama wa raia na mali zake. Inachukuliwa kuwa kipengele cha msingi cha utawala wa sheria, kwani inaunga mkono utambuzi wa haki na uhuru

3.      Vikwazo kwa kipengele cha mamlaka ya serikali huchunguza jinsi mamlaka ya serikali na mawakala wake yanawekewa mipaka na sheria, ikiwa ni pamoja na jukumu la ukaguzi usio wa kiserikali kama vile vyombo vya habari huria. 

Kipengele cha haki ya kiraia hupima ufikivu na usawa wa mfumo wa haki za raia, ikijumuisha iwapo watu binafsi wanaweza kutatua mizozo ipasavyo na bila ubaguzi, ucheleweshaji au ufisadi. 

4.      Mambo mengine yaliyotathminiwa katika ripoti hiyo ni pamoja na kutokuwepo kwa rushwa serikalini , uwazi wa serikali na ulinzi wa haki za kimsingi

Utekelezaji wa udhibiti hutathmini jinsi kanuni inavyotumika kwa ufanisi na haki, huku mahakama ya jinai  inaangalia ufanisi wa mfumo wa haki ya jinai katika kushughulikia makosa na kuhakikisha haki. 

Aidha Dkt Ponce amesema kuwa utawala wa sheria ni muhimu katika kujenga jumuiya za haki, fursa na amani, ambazo ni msingi wa maendeleo, serikali inayowajibika na kulinda haki za msingi.

Alisisitiza kuwa utawala wa sheria sio uwanja wa mawakili na majaji pekee bali unamgusa kila mtu, kwani unasimamia ubora wa maisha, usalama na haki kwa raia wote. 

Uwajibikaji unamaanisha kuwa watendaji wa serikali na wa kibinafsi wanawajibika chini ya sheria, wakati sheria ya haki inahakikisha kuwa sheria ziko wazi, za umma, thabiti na zinatumika kwa usawa.

Serikali ya uwazi inarejelea michakato ambayo ni ya uwazi, ya haki na yenye ufanisi na inayofikiwa na haki isiyo na upendeleo ina maana kwamba haki inatolewa kwa wakati na wawakilishi wenye uwezo, maadili na wanaojitegemea.

TANZANIA TUPO VIZURI